ویروس آنفلوانزا بسته به دمای محیط و رطوبت محیط، در هر سطح بین 5 ساعت تا 7 روز می تواند زنده بماند، در حالی که نوروویروس ها که به طور معمول به دستگاه گوارش حمله می کنند، حتی در شرایط گرم و خشک می توانند تا چهار هفته بر روی سطوح زنده بمانند و در مقابل بیشتر ضد عفونی کننده ها دوام بیاورند .
ویروس ها به طور معمول موجودات زنده ای نیستند. آنها مولکولهای زیستی پیچیده ای هستند که برای فعال شدن به یک سلول زنده نیاز دارند. از آنجا که این ویروس مدت زمان نسبتا طولانی می توانند روی سطوح زنده بمانند، برای حفظ ایمنی بهتر است مناطقی که تماس زیادی با افراد دارند ضد عفونی شوند. چه نشانه ای از آلودگی داشته باشند چه نداشته باشند. یک راه خوب برای ضدعفونی، استفاده از گاز ازن است.
بیش از 17 مطالعه علمی وجود دارد که نشان می دهد گاز ازن قادر به از بین بردن بسیاری از ویروس ها است.
تاریخچه ازن:
شیمیدان هلندی به نام ” ون ماروم” اولین کسی بود که گاز ازن را از طریق بویایی تشخصی داد. در توصیف آزمایشات او، مفهوم یک بوی مشخص در اطراف دستگاه الکتریکی خود را ذکر کرد. بااین حال کشف ازن و نام گذاری آن مدت کوتاهی بعد و توسط Schonbein در سال 1840 صورت گرفت. این کشف به دانشگاه Munchen ارائه شد. Schonbein در طول آزمایش های خود همان بوی خاصی را حس کرده بود که ون ماروم سعی داشت قبلا آن را تشخیص دهد. او این گاز را ” ازن” نامید که از کلمه یونانی گرفته شده است.
پس از 1840، بسیاری از مطالعات در مورد مکانیزم ضدعفونی ازن ادامه داشت. اولین ازن ژنراتور در برلین توسط Von Siemens ساخته شد.
اولین کاربرد فنی ازن در سال 1893 در Oudshoorn هلند انجام شد. این ازن ساز توسط دانشمندان فرانسوی به طور کامل مورد مطالعه قرار گرفت و بعد از آن در سال 1906 در Nice نصب شد. از آنجایی که ازن به طور مداوم در Nice مورد استفاده قرار گرفت، باعث شد که Nice به عنوان محل تولد ازن برای تصفیه آب آشامیدنی نامگذاری شود.
تعریف ازن (O3) :
ازن واژه‌ای یونانی است به معنی «بو» و به ویژه «بو تند» اطلاق می‌شود. ازن مولکولی با سه اتم اکسیژن است مولکول اکسیژن دارای دو اتم اکسیژن است اما تفاوت در یک اتم اکسیژن در این دو مولکول تفاوت‌های اساسی را در این دو مولکول به وجود آورده‌است.
ازن آلوتروپ سه اتمی اکسیژن است که به دلیل ساختار ناپایدار آن، به سرعت واکنش می‌دهد و بسیار ناپایدار است. این مولکول پس از واکنش به یک مولکول اکسیژن و یک اتم اکسیژن نوزاد تبدیل می‌شود که به سرعت واکنش می‌دهد، به همین دلیل ازن یکی از قوی‌ترین مواد استریل¬کننده (از بین برنده باکتری، ویروس و بو) در جهان است. ازن بر اساس اکسیدکنندگی عمل میکند. مولکول ازن به دلیل ناپایداری دارای خاصیت اکسیدکنندگی قوی می‌باشد. زیرا اتم اکسیژن نوزاد علاقه¬مند است عدد اکسایش خود را دو واحد کاهش دهد و در نتیجه دیگر مولکول‌ها را اکسید میکند. ازن می‌تواند بو و میکروارگانیزم‌هایی چون ویروس، قارچ و باکتری را اکسید کند، در جدول زیر مقایسه ای میان ازن،هیپوکلرو اسید،…،کلرامین و دیگر ضدعفونی کننده ها در از بین بردن باکتری ها و قارچ ها و ویروس ها نشان داده شده است که در آن هرچه عدد مربوطه بزرگتر باشد، نشان دهنده قویتر بودن ضدعفونی کننده مورد نظر است.
| ضدعفونی کننده | قارچ | ویروس | باکتری | آمیب |
| O3 | 2 | 5 | 500 | 0.5 |
| HOCl | 0.05 | 1 | 20 | 0.05 |
| OCl– | <0.0005 | <0.02 | 0.2 | 0.0005 |
| NH2Cl | 0.1 | 0.0005 | 0.001 | 0.02 |
ضرایب کشندگی زیستی ضدعفونی‌کننده‌های متداول
این ویژگی ازن باعث شده که از آن به عنوان ماده‌ای برای تصفیه در زمینه‌های مختلفی چون تصفیه فاضلاب شهری، تهیه آب آشامیدنی، صنایع غذایی، صنایع کاغذ و نساجی استفاده شود. مهم ترین فایده ازن ویژگی تمیز بودن آن است، زیرا مواد را اکسید میکند بطوریکه تقریبا محصول جانبی تولید نمی‌کند. از طرفی ازن دارای بوی قابل تشخیصی است و از این رو غلظت‌های خیلی کم آن نیز قابل درک است و این باعث ایمنی کارکرد با ازن می‌شود.
هشدار: ازن به عنوان دارو برای درمان هرگونه بیماری استفاده نمی شود، بلکه فقط برای از بین بردن آلودگی محیط استفاده می شود.
با توجه به این مطلب که بیش از ١٠٠ سال است که ازن به عنوان قاتل ویروس در طبیعت در نظر گرفته شده است و به دلیل خاصیت اکسیدکنندگى قوى ، از طرف اشخاص براى ضدعفونى ، بوبرى ، سم زدایى ، ذخیره سازى و سفید کننده مورد استفاده قرار گرفته لذا باید به چهار دلیل زیر عنوان سلاح در جنگ جهانى علیه COVID19 یا همان کرونا ویروس تصویب شود :
١- پوشش کامل . ازن ایجاد شده توسط ازن ژنراتور یا دستگاه تصفیه هوا الکترواستاتیک مى تواند به هر گوشه اى برسد که این می تواند بر این مشکل غلبه کند در صورتى که در ضدعفونى ماورابنفش فقط می تواند مستقیم بالا رود و برخی مکان ها نیز ضدعفونى نشوند .
٢-پاکسازى قوى . اکسیدکنندگى ازن در از بین بردن ویروس ها و باکترى ها به این صورت است که هیچ باقیمانده شیمیایى باقى نمی گذارد . در مقابل ضدعفونى کننده هاى شیمیایی که اکنون از آن استفاده میکنیم نه تنها براى بدن انسان مضر است بلکه باعث تشکیل رسوب شیمیایى مى شوند . در طى همه گیرى کنونى استفاده بیش از حد از ضدعفونى کننده مایع مشکل جدى بوده است که باید به آن توجه کنیم .
٣- راحتى (آسانى) ازن توسط تجهیزات ساده قابل تولید است . تجهیزات بزرگ یا کوچک ، مى تواند براى یک واحد ، یک فضاى عمومى یا وسایل حمل و نقل عمومى مانند اتوبوس ، مترو ، کشتى و هواپیما استفاده کرد .
4- قدرت بالا . به طور معمول، ویروس ها ذرات کوچک و مستقل هستند که از بلورها و ماکرومولکول ها ساخته شده اند. بر خلاف باکتری ها، آنها فقط در سلول میزبان تکثیر می شوند. ازن از طریق پوشش پروتئینی به درون هسته اسید نوکلئیک ویروس ها نفوذ میکند و باعث آسیب به RNA ویروس می شود. در غلظت های بالاتر، ازن با اکسیداسیون پوسته پروتئین خارجی یا کپسید، ویروس را از بین می برد. خانواده های زیادی از ویروس ها از جمله روتاویروس های انسانی ، ویروس Norwalk ،Parvoviruses و هپاتیت A ،B و غیرA و B از جمله بسیاری از ویروس هایی هستند که با ازن از بین می‌روند. بیشتر تحقیقات در مورد اثرات ازن بر ویروس‌ها ، از تاثیر ازن در متلاشی نمودن پیوندهای چندگانه مولکولهای چربی متمرکز شده‌اند. در واقع ، هنگامی که پوشش لیپید ویروس تکه تکه می شود، هسته DNA یا RNA آن نمی تواند زنده بماند.
| O3 | Symbol |
| 48 | Atomic weight |
-192,5 °C | Melting point |
-119,5 °C | Boiling point |
-12,1 °C | Critical temperature |
5460 kPa | Critical pressure |
2,14 kg O3/m3 bij 0 °C 1013 mbar | Density |
1,7 kg/m3 | Relative density (in air) |
570 mg/l bij 20 °C | Solubility |
142,3 KJ/mol (34,15 kcal/mol) | Energy |
116 ° | Binding degree |
2,07 volt | Electrochemical potential |
| Blueish gas, fluid dark blue | Occurrence |
ویژگی های فیزیکی و شیمیایی ازن
| گونه ها | پتانسیل اکسایش (ولت) | قدرت اکسایش نسبی |
| ازن (Ozone) | 2.08 | 1.53 |
| هیدروزن پرواکسید (Hydrogen Peroxide) | 1.78 | 1.31 |
| هیپوکلریت (Hypochlorite) | 1.48 | 1.09 |
| کلرین آزاد ((Free chlorine) | 1.36 | 1.00 |
| هیپوبرمید (Hypobromite) | 1.33 | 0.98 |
| کلرین دی اکسید (Chlorine dioxide) | 0.95 | 0.70 |
| بر اساس کلرین به عنوان مرجع (-1) | ||
| قدرت اکسایش نسبی گونه های اکسیدکننده مختلف | ||
قدرت نسبی اکسیدکننده ها در مقایسه با کلر
| جدول مقایسه دستگاه های تصفیه هوا | |||||||
| مکانیزم تصفیه | قدرت نسبی | قدرت بوبری | زمان مورد نیاز | باقی مانده شیمیایی | عوارض جانبی | هزینه بهره برداری | توانایی حذف ویروس |
| ازن | 500 | بسیار زیاد | بسته به فضا حدود دو دقیقه | ندارد | بسیار کم | کم | دارد |
| مواد کلردار | 20 | کلر تولید بو می کند | سی دقیقه | مواد سرطان زا | سرطانزا | متوسط | ندارد |
| لامپ UV | 1 | ندارد | یک ساعت | ندارد | سرطانزا | زیاد | ندارد |
تولید ازن:
شکل گیری اکسیژن به ازن با استفاده از انرژی اتفاق می افتد. این فرآیند توسط یک میدان تخلیه الکتریکی مانند ژنراتور های ازن ( نوعی تخلیه کرونا از رعدوبرق) و یا اشعه ماوراءبنفش به عنوان ژنراتورهای ازن با نوع UV ( شبیه سازی اشعه ماوراءبنفش از خورشید) انجام می شود.علاوه براین روش های تجاری، ازن نیز ممکن است از طریق واکنش های الکترولیتی و شیمیایی ساخته شود .به طور کلی سیستم نفوذی شامل عبور هوا خشک و تمیز از طریق تخلیه الکتریکی با ولتاژ بالا یعنی تخلیه کرونا است که باعث ایجاد غلظت حدود 1 تا 10،000 میلی لیتر در لیتر می شود. در تصفیه مقادیر کم آلودگی، اشعه ماوراءبنفش UV شایع است، در حالی که در مقیاس سیستم های بزرگ استفاده از تخلیه کرونا ضروری است.
نحوه تولید ازن با روش تخلیه الکتریکی :
این روش های مرسوم تولید گاز ازن محسوب می شود. در این روش یک قوس الکتریکی بین دو الکترود غیرهمنام ( کاتد و آند) در هوا ایجاد شده و باعث تجزیه بخشی از مولکول های اکسیژن می گردد. اتم های جداشده اکسیژن ضمن پیوند مجدد با سایر مولکول های اکسیژن، تشکیل مولکول ازن را می دهند.
الکترودهای بکاررفته در این روش، برای پخش قوس الکتریکی در هوا استفاده می شوند تا بخش بیشتری از مولکول های اکسیژن داخل محفظه شکسته و تشکیل گاز ازن دهند.
جنس الکترودها از سرامیک ، شیشه و یا کوارتز بوده و شکل محفظه ها نیز بصورت صفحات تخت و یا مخروطی گرد می باشد. جنس محفظه ها نیز عمدتا از موادی مانند استنلس استیل و یا آلومینیوم که در برابر ازن مقاوم هستند، ساخته می شوند.
فناوری پلاسمای سرد:
پلاسما سرد یک فناوری نوآورانه است که برای تصفیه هوا و گاز صنعتی استفاده می شود. این فناوری مولکولهای بو را از بین می برد و یک روش جایگزین موثر و مناسب را برای احتراق حرارتی ، اسکرابر شیمیایی یا فیلتر زیستی نشان می دهد.این سیستم می تواند در صنایع مختلف ، به عنوان مثال در صنعت دخانیات ، لاستیک ، ماهی ، کشاورزی ، مواد غذایی و نگه داری حیوانات اهلی مورد استفاده قرار گیرد.
چندین کاربرد بالقوه در صنایع غذایی و زیست پزشکی ارائه می دهد. کاربردهای اصلی پلاسما سرد برای صنایع غذایی می تواند به عنوان رفع آلودگی مواد غذایی ، بهبود کیفیت مواد غذایی ، تخریب سموم و بهبود سطح مواد بسته بندی ، طبقه بندی شود.
ثابت شده است که پلاسما سرد برای غیرفعال کردن عوامل بیماری زا و ارگانیسم های فاسد کننده بدون تأثیر منفی بر کیفیت غذایی موثر است. همچنین پتانسیل تخریب قابل توجهی مایکوتوکسین ها و سموم دفع آفات موجود در محصولات کشاورزی نشان داده است.
روش پلاسمای سرد از گازهای سرد برای ضد عفونی سطوح بسته بندی یا مواد غذایی استفاده می کند. این روش پتانسیل غیرفعال کردن میکروارگانیسم ها بر روی سطح محصولات و مواد بسته بندی در دمای کمتر از 40 درجه سانتیگراد را دارد. پلاسما سرد توجه بسیاری از صنایع غذایی را به خود جلب می کند. جای تعجب نیست ، زیرا بسیاری از گزینه های تمیز سازی، در برابر حرارت مقاوم نیستند ، تمیز کردن با آب نیز مقرون بصرفه نمی باشد.
بوزدایی:
امروزه آلودگی هوا یکی از نگرانی های مردم برای سلامتی می باشد. افرادی که در معرض آلودگی هوا هستند، در معرض انواع بیماری ها و نارسائی هایی که ریشه در تنفس دارند، قرار می گیرند. بو یکی از شاخص های مشهود آلودگی هواست که از صنایع مختلی مانند فاضلاب های شهری و صنعتی، زباله ها، حیوانات، دخانیات، گازهای شیمیایی متصاعدشونده از کارخانه ها و کارگاه های تولیدی و غیره به وجود می آید.
مضرات بو حتی در غلظت های پایین نیز در انسان منجر به تنش های روانی خواهد شد.بوهای ناخوشایند باعث کم اشتهایی، مصرف کمتر آب، اختلال در تنفس و تهوع و استفراغ و آشفتگی ذهنی می شوند، لذا باتوجه به مشکلات ذکر شده، اهمیت کنترل و بوزدایی از محیط مشخص می شود.
بو نشان دهنده وجود آلودگی میکروبی در محیط است. باکتری ها، هاگ ها و قارچ ها و اسپورهای منتشرشونده از طریق هوا و باکتری های منتشرشونده توسط هسته قطره (Droplet nuclei) اغلب همراه با مولکول های بوزا به اطراف پراکنده می شوند.
در سال های اخیر تلاش های زیادی برای ازبین بردن بوهای مزاحم و ناخوشایند در پروسه های مختلف صنعتی در محیط های مختلف انجام شده است. در اکثر سیستم هایی که اکثرا برای بوزدایی استفاده شده است اقدام به استفاده از بوهای پوششی برای پنهان نمودن بوی نامطلوب انجام گرفته است. در این عمل بوی نامطلوب را از بین نمی برند بلکه با استفاده از انواع اسانس های بوزدا در محیط با ایجاد رایحه ای طبیعی از بوهای خوشایند، بوهای نامطلوب را پنهان می نمایند.
کاربردهای ضدعفونی با گاز ازن به شرح زیر است :
– ایجاد هوای باطراوت ، شاداب و مطبوع
– حذف هر گونه آلودگی ویروسی ، میکروبی ، قارچ و باکتری در هوا
– گندزدایی، ضدعفونی و تصفیه منابع آب آشامیدنی
– ضدعفونی و تصفیه آب شرب شهری و روستایی
– تصفیه پساب های انسانی و شهری و صنعتی
– کنترل بو در تصفیه خانه های عمومی فاضلاب
– گندزدایی و ضدعفونی آب استخرهای شنا
– گندزدایی و ضدعفونی آب استخرهای پرورش ماهی و آبزیان
– گندزدایی و ضدعفونی آب مصرفی مرغداری ها و دامداری ها
– بهبود طعم و رنگ آب
– تصفیه پساب صنایع کاغذسازی، چرم سازی، دباغی، کشاورزی، غذایی و …
– اکسیداسیون آهن و منگنز
– افزایش لخته سازی
– بهبود حذف جلبک ها
– حذف ترکیبات آلی دیرگذار در تصفیه پیشرفته فاضلاب
– اکسیداسیون ترکیبات آلی کلوئیدی برای حذف رنگ و کاهش سطح کربن آلی
– اکسیداسیون ترکیبات آلی ناچیز در فاضلاب مانند میکروآلاینده ها، ترکیبات فنولی و برخی حشره کش ها
– حذف موثر بسیاری از ترکیبات مختل کننده غدد درون ریز و ترکیبات مراقبتی و دارویی که در فرایند تصفیه بیولوژیکی باقی می مانند.
– پایدارسازی بیولوژیکی (به همراه کربن فعال گرانول)
– افزایش اکسیژن محلول و کاهش رنگ پساب
– اکسیژن دهی پساب و کاهش تولید جامدات
مکان های قابل استفاده :
منازل مسکونی
مهد های کودک و خانه های بازی
سالن های ورزشی ، باشگاه ها و سالن های فیتنس
کلینیک های پزشکی ، درمان گاه ها و بیمارستان ها
سالن های زیبایی ، آرایشگاه ها
آسایشگاه ها و سرای سالمندان
مدارس و آموزشگاه ها
سالن های تکثیر حیوانات
مراکز صنعتی
در شهرهایی مثل تهران که روزهای بسیاری درگیر آلودگی هوا می باشد این دستگاه در تمام طول سال کاربرد دارد و شیوع بیماری هایی نظیر کرونا ، ضرورت وجود این دستگاه را در تمامی فضاهای عمومی و خصوصی گوشزد می نماید .
شرکت چیمن تهویه با استفاده از روش های رایج در جهان با ازبین بردن بوهای نامطلوب، پاک نمودن هوا از آلاینده ها و ایجاد رایحه ای طبیعی در محیط ، فضایی مطبوع و عاری از آلودگی را برای شما فراهم می کند.
